ترک مواد محرک در کلینیک ترک اعتیاد کیمیای رهایی + مشاوره
مواد محرک عملکرد و واکنش پذیری بدن را در بازه‌ای کوتاه افزایش می‌دهند. سوء مصرف محرک‌ها موجب اعتیاد شده و سلامت را به خطر می‌اندازد. مطالعه این مقاله به شما کمک میکند اطلاعاتی کاملی در ارتباط با این مواد از جمله اثرات مصرف، علائم ترک، تفاوت با مخدر ها و … پیدا کنید.
مواد محرک چیست؟
مواد محرک، گروهی از مواد اعتیاد آور هستند که فعالیت و عملکرد بدن را در بازه‌ای کوتاه افزایش می‌دهند. سوء مصرف این مواد باعث ایجاد حس سرخوشی، افزایش انرژی و تمرکز می‌شود. محرک‌ها سرعت واکنش مغز و بدن را افزایش می‌دهند که با بیشتر کردن ترشح دوپامین در بدن، باعث ایجاد نوعی سرخوشی کاذب می‌شود.
تفاوت مواد محرک و مخدر
تفاوت مواد مخدر و محرک در تغییر واکنش‌پذیری بدن و سطح هوشیاری است. مواد محرک باعث افزایش سرعت انتقال پیام‌های عصبی شده و با افزایش تنفس و ضربان قلب، واکنش در برابر محرک‌های درونی و بیرونی را افزایش می‌دهند. در حالی که مواد مخدر با آهسته کردن ضربان قلب و تنفس، واکنش پذیری مغز را کاهش می‌دهند و بر سیستم تفکر و قدرت تصمیم گیری اثرات منفی می‌گذارند.
مواد مخدر باعث کاهش درد و بی‌حسی می‌شوند؛ اما محرک‌ها واکنش‌پذیری را افزایش می‌دهند و فرد را هشیارتر می‌کنند. انسان به کمک پیام‌های عصبی که در سراسر بدن مخابره می‌شوند، فعالیت میکند. در صورت نیاز، هورمون‌هایی ترشح می‌شوند که سرعت واکنشهای بدن را کاهش یا افزایش می‌دهند. مخدرها و محرک‌ها در این سرعت تغییر ایجاد کرده و پس از مدت کوتاهی، بدن را به خود وابسته می‌کنند. میزان این وابستگی گاهی تا حدی پیش می‌رود که فرد نمی‌تواند کارهای روزمره خود را بدون مصرف این مواد انجام دهد.
انواع مواد محرک
امروزه محرک‌های بسیاری در سراسر دنیا به صورت قانونی یا غیر مجاز به فروش می‌رسند. در این بخش به معرفی برخی از آنان می‌پردازیم.
ماریجوانا:
این گیاه یکی از پرمصرف‌ترین مواد محرکی است که امروزه استفاده می‌شود. ماده اصلی روان گردان این گیاه تتراهیدروکانابینول نام دارد (THC) که باعث ایجاد احساس لذت موقت و سپس خستگی می‌شود. ماریجوانا سرعت ایجاد واکنش را در ذهن و بدن کاهش می‌دهد و گرسنگی شدید ایجاد میکند. هرچند با وجود اعتیاد آور بودن، خرید و فروش این گیاه در برخی کشورها قانونی است.
بعضی افراد ماریجوانا را یک ماده‌ی اعتیاد آور به شمار نمی‌آورند اما این حرف نشان از ناآگاهی و نشناختن عوارض این گیاه دارد. به هیچ عنوان تحت تاثیر تبلیغات بی‌پایه و اساسی که برای فروش این ماده انجام می‌شود، قرار نگیرید.
ریتالین:
ریتالین، نام تجاری متیل فنیدات است و برای درمان افسردگی و ADHD تجویز می‌شود. دوپامین از جمله هورمون‌های مهم بدن است که احساس لذت را ایجاد میکند؛ ریتالین بازجذب این هورمون را مهار میکند. سوء مصرف این ماده عوارضی همچون افزایش فشار خون، سر درد و تپش قلب نامنظم را به همراه داشته و در مواردی نیز باعث بروز نارکولپسی می‌شود.
کوکائین یکی از قوی‌ترین مواد محرک است و از برگ‌های گیاهی به نام کوکا که بومی آمریکای جنوبی است، گرفته می‌شود. تاثیرات فوری مصرف کوکائین شامل سرخوشی، افزایش ضربان قلب و برانگیختگی جنسی می‌شوند. اعتیاد به کوکائین و مصرف طولانی مدت آن، فرد را پرخاشگر، عصبی و مضطرب میکند. ادامه این روند ترک کوکائین را ضروری می کند زیرا می‌تواند باعث بروز سکته قلبی یا مغزی شده یا بر اثر اوردوز، فرد را به کما بکشاند.
حشیش:
سوء مصرف حشیش در ابتدا باعث ایجاد لذت، سرخوشی و بیخیالی می‌شود؛ اما اعتیاد به این ماده موجب تخریب نورون‌های مغزی شده و به گیرنده‌های احساس لذت آسیب می‌زند. همچنین، موجب اختلال در تمرکز و حافظه شده و با بیشتر شدن مصرف، به سلول‌های سایر نقاط بدن آسیب زده و آنها تخریب میکند.
قات:
این گیاه بومی مناطق گرمسیری شرق آفریقا و عربستان بوده و یک نوع ماده روانگردان است که پس از مصرف باعث ایجاد حس سرزندگی و شادی می‌شود اما پس از مدتی به مصرف کننده احساس کرختی و بی‌حالی می‌دهد. در برخی کشورهای شرق آفریقا، این گیاه به طور گسترده کشت می‌شود.
آمفتامین‌ها و شیشه:
آمفتامین‌ها محرک‌های سیستم عصبی هستند. شکل ظاهری آمفتامین از بلورهای کریستالی سفید تا پودر قهوه‌ای رنگ متغیر است. گاهی اوقات رگه‌هایی از رنگ خاکستری یا صورتی نیز در آن دیده می‌شود. آمفتامین دارای بوی بسیار تند و مزه‌ای تلخ است. در سال‌های اخیر تحقیقاتی انجام شد که نشان می‌داد مصرف آمفتامین تاثیر مستقیمی بر افزایش میزان خشونت در میان مردم داشته است.
تاثیرات سوء مصرف آمفتامین باعث آسیب به سلامت جسم و روان می‌شود. اوردوز این ماده روانگردان باعث افزایش انرژي و سرخوشی بیش از حد و پرحرفی می‌شود. مردمک چشم‌ها را گشاد کرده، دهان را خشک میکند و همچنین استنشاق آمفتامین از طریق بینی به مجرای تنفسی و بویایی آسیب می‌رساند. در صورت تزریق، خطر ابتلا به انواع عفونت، کزاز و آسیب به رگ‌های خونی وجود دارد. تزریق اگر به روش غیر استاندارد صورت گیرد، باعث شیوع هپاتیت و ایدز می‌شود.
شیشه یا کریستال، نامی است که در بین عامه‌ی مردم به مت آمفتامین‌ها داده می‌شود. سوء مصرف شیشه عوارض جسمی و روانی بسیاری ایجاد کرده و از طرفی ترک شیشه را نیز سخت میکند. ضعف جسمی و ابتلا به بیماری‌های مختلف، پرخاشگری، توهم، تشنج و ابتلا به عفونت، از جمله آسیب‌هایی هستند که بر بدن وارد می‌شوند.
تاثیرات مواد محرک بر بدن
هیچ دایره‌ی امنی برای مصرف مواد محرک یا مخدر وجود ندارد و در نهایت فرد به سمت اعتیاد کشیده می‌شود. آثار مخرب مصرف این مواد، زندگی شخصی و اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار داده و آن را دستخوش تغییرات بسیاری میکند. تاثیری که مواد محرک بر جا می‌گذارند، به میزان ماده مصرف شده، شدت آن و وضعیت سلامت جسمی و روانی فرد بستگی دارد. در این بخش به بیان برخی از این تاثیرات با مصرف کم مواد می‌پردازیم؛ احساس سرخوشی و یوفوریا. افزایش حس سلامتی (به طور کاذب). افزایش هوشیاری. پرحرفی و کاهش اشتها از جمله تاثیرات شایع هستند.
مصرف مواد محرک در دوز بالا باعث بروز استرس و اضطراب، تب و افزایش دمای بدن، حالت تهوع، لرزش، تشنج، کما و در نهایت، مرگ می‌شود.
علائم ترک مواد محرک
اعتیاد به مواد محرک، تحمل دارویی یا مقاومت دارویی ایجاد میکند. یعنی بدن پس از مدتی، به میزان بیشتری از ماده محرک نیاز دارد تا لذت اولیه را تجربه کند. این موضوع باعث از بین رفتن عملکرد معمول بدن شده و سلامتی را در معرض تهدید بزرگی قرار می‌دهد. ترک مصرف مواد محرک، واکنش‌هایی در بدن ایجاد میکند که با توجه به شرایط روحی و جسمی در افراد مختلف و سابقه مصرف آنها متفاوت. عموما افراد دچار بدن درد، سر درد، دردهای ناحیه شکمی، تپش قلب و گاهی نیز تشنج نامنظم می‌شوند.
ترکیب محرک‌ها و سایر مواد
هرگز نباید مواد محرک را به همراه سایر مواد یا داروهای تجویز شده از طرف پزشک مصرف کرد؛ زیرا تداخل این مواد در بدن خطرناک بوده و می‌تواند منجر به مرگ شود. مصرف محرک‌ها به طور کلی خطرناک است و سلامتی را تهدید میکند، اما این موضوع در صورت داشتن شرایط زیر، می‌توانند خطرناک‌تر نیز باشد؛
- در صورت ترکیب با الکل یا سایر مواد
- مصرف به هنگام رانندگی یا کار با تجهیزاتی که نیاز به هوشیاری دارند.
- وجود مشکلات روانی مانند افسردگی و داشتن بیماری‌های قلبی
مواد محرک قانونی
فروش مواد محرک همواره به صورت غیر قانونی نیست و در برخی موارد انواعی از این داروها توسط پزشک تجویز می‌شوند. برای مثال، در چند سال اخیر مشتقات آمفتامین به یکی از پرتقاضاترین داروهای محرک در جهان تبدیل شده اند که سوء مصرف می‌شوند. این داروها شامل ریتالین، آدرال و کنسرتا هستند و معمولا برای درمان اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) استفاده می‌شوند؛ این اختلال بر توانایی تمرکز در افراد تاثیرات منفی می‌گذارد و باعث بروز واکنشهای ناگهانی و شدید می‌شود.
استفاده از این داروها در طول زمان باعث وابستگی می‌شود و سلامت بدن را به خطر می‌اندازد.
وابستگی به مواد محرک
مصرف تفریحی محرک‌ها می‌تواند پس از مدتی موجب اعتیاد شود. دلایل این وابستگی می‌تواند روانشناختی یا جسمی (فیزیکی)باید. افرادی که دچار وابستگی روحی-روانی به مواد محرک می‌شوند، نمی‌توانند بدون آن به خوبی تمرکز کرده و فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند. در اعتیاد جسمی نیز بدن پس از هر بار مصرف، مقدار بیشتری می‌طلبد تا بتواند به عملکرد خود بپردازد.
اعتیاد به مواد محرک در جوامع امروزی
دلایل اعتیاد به مواد محرک در افراد مختلف، متفاوت است اما بسیاری از آنان تصمیمی به مصرف مداوم نداشته و در ابتدا فقط به طور تفریحی استفاده می‌کردند. رهایی از تنش‌های زندگی روزمره، دوری از احساس افسردگی و یا اصرار دوستان می‌تواند از جمله دلایل اعتیاد به مواد محرک باشد. اعتیاد به این مواد علاوه بر آسیب‌های جسمی فراوان، می‌تواند ذهن و قوه تفکر را تحت تاثیرات منفی بسیاری قرار دهد. بازگشت به مسیر عادی زندگی پس از وابستگی به محرک‌ها ممکن است دشوار باشد اما ریسک ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها، مشکلات روانی و اخلاقی را در جامعه کاهش می‌دهد.
اعتیاد یکی از مشکلاتی است که امروزه به یکی از بزرگترین معضلات در تمام کشورهای جهان تبدیل شده. در نظر داشته باشید که سوء مصرف مواد راه درستی برای حل مشکلات نیست و با این کار فقط از خود و زندگی فرار می‌کنید. تجربه زندگی سالم می‌تواند بسیار لذت بخش‌تر از هیجانات آنی محرک‌ها باشد.
در صورت اعتیاد خود، دوستان یا اعضای خانواده به مواد محرک، می‌توانید از کمک مشاوران و روانپزشکان برای ترک مصرف کمک بگیرید. حمایت عاطفی می‌تواند نقش مهمی در این مسیر داشته باشد.
