ترک انواع مواد توهم زا در کلینیک ترک اعتیاد کیمیای رهایی + مشاوره
مواد توهم زا به گروهی از مواد اعتیاد آور اطلاق می شود که در نتیجه مصرف آنها فرد مصرف کننده دچار توهمات شنیداری، دیداری و … می شود. در این مقاله تلاش شده تا آشنایی بیشتری با انواع، علائم و عوارض، رویکرد های درمانی و … مواد توهم زا پیدا کرده و انگیزه ای برای ترک در شما ایجاد شود.
مواد توهم زا چیست؟
همانطور که میدانید مصرف انواع گوناگون مواد مخدر هزاران سال است که در جوامع بشری وجود دارد. تریاک در کشورهای آسیایی رایج ترین نوع مواد مخدر است. بالعکس در آمریکای شمالی و اروپا کراک، کوکائین، هروئین و مواد توهم زا مصرف بیشتری دارد. از ابتدا شیوه اصلی مصرف مواد مخدر گوناگون در استنشاق آن خلاصه می شده است. اما با گذشت زمان و به وجود آمدن مواد جدید، نحوه مصرف نیز دگرگون شده و در حال حاضر شیوه هایی مثل تزریق ، بلعیدن و … را در بر می گیرد.
موضوع نوشتار حاضر بررسی گروهی از انواع مواد اعتیاد آور که به عنوان مواد توهم زا یا داروهای روان پریشی زا شناخته می شوند، خواهد بود. در گذشته خاصیت توهم زا بودن برخی از مواد مخدر، بخشی از مراسم آیینی و مذهبی مصرف مواد بشمار می رفته است. به عبارت دیگر مصرف کنندگان چنین می پنداشتند که توهماتی که تجربه می کنند، ناشی از برقراری ارتباط آنها با عالم ارواح یا جهان دیگر است.
انواع مواد توهم زا کدام است؟
امروزه مواد مخدر توهم زا به طور کلی به دو دسته گیاهی و صنعتی تقسیم می شوند. قارچ سیلوسایبین و کاکتوس پیوت، در زمره مواد توهم زای گیاهی می گنجند. نوع صنعتی این مواد نیز عموماً در نتیجه تلاش برای کشف داروهای اعصاب تولید شده اند. لیزرژیک اسید دی اتیل آمید (LSD) و قرص اکستازی (MDMA) از انواع مواد توهم زای صنعتی بشمار می روند.
مواد توهم زا چگونه مصرف می شوند؟
مواد توهم زای امروزی معمولاً به صورت خوراکی مصرف می شوند. برخی از مواد توهم زا مثل DMT و Salvia دود می شوند. مواد دیگری مثل اکستازی (MDMA) از راه بینی مصرف یا تزریق می شوند. با مصرف مواد مخدر توهم زا فرد احساس می کند هوشیاری او افزایش یافته است. کسی که این مواد را مصرف کرده، با واقعیت بیرونی قطع ارتباط می کند و توهماتی برای او ایجاد می شود.
استفاده از مواد توهم زا چه اثراتی به دنبال دارد؟
احساس جدا شدن از واقعیت و توهمات معمولاً اعتیاد روانی به همراه دارد. برخی از نشانه های مصرف این مواد از قرار زیر است:
- گشادی مردمک چشم
- تاری دید
- تپش قلب
- عرق کردن
- لرزش
- ناهماهنگی حرکتی
- افزایش حساسیت شنوایی
- حملات تشنجی و اغما
در برخی از مواقع علائم استفاده از مواد توهم زا مدت ها پس از مصرف نمایان می شود. برخی از مواد مخدر توهم زا مثل (Salvia) و (DMT) تاثیرات کوتاه مدت چند ساعته دارند. در مقابل موادی مثل (LSD) و (MDMA) نیمه عمر طولانی دارند و ممکن است اثرات مصرف یک بار آن ها تا هفته ها باقی بماند. توهماتی که به دنبال مصرف این مواد بروز می یابد معمولاً در قالب صدای انسان یا دیگر موجودات و ریزبینی یا درشت بینی اشیا را شامل می شود. همچنین مصرف این مواد ممکن است عوارض جانبی مثل اضطراب، افسردگی و اسکیزوفرنی داشته باشد.
چرا افراد مواد مخدر توهم زا مصرف می کنند؟
افرادی که از مواد توهم زا استفاده می کنند، معمولاً این کار را برای مسخ از واقعیت انجام می دهند. به طور کلی افراد برای رهایی از یک درد کوچک یا بزرگ اقدام به مصرف این مواد می کنند. ممکن است اینگونه به نظر برسد که مصرف مواد توهم زا باعث ایجاد چشم اندازهایی در فرد می شود. بسیاری از افراد مصرف کننده مواد مخدر توهم زا چنین می پندارند که مصرف این مواد به آنها بینشی عرفانی می بخشد.
بسیاری از افراد مصرف کننده مواد توهم زا، این کار را برای کنار آمدن با استرس و تفریح و سرگرمی انجام می دهند. در مقابل گروهی دیگر از مصرف کنندگان با انگیزه دستیابی به اهداف اجتماعی مواد مخدر توهم زا را مصرف می کنند. آنها بر این باورند که می توانند با مصرف مواد توهم زا تفکری روشنگرانه داشته باشند. و در نهایت برای برخی، مصرف این مواد راهی برای تماس با دنیای ارواح یا جهان بالاتر از انسان است.
شایع ترین انواع مواد توهم زا
قارچ سیلوسایبین:
این قارچ پس از مصرف در بدن مانند هورمون سروتونین عمل کرد و باعث دست دادن احساس سرخوشی و بالا رفتن حساسیت گیرنده های دستگاه عصبی می شود. قارچ سیلوسایبین معمولاً به صورت خوراکی به مصرف می رسد.
مسکالین:
یکی از مواد توهم زای گیاهی بوده که از کاکتوس پیوت بدست می آید. از نظر ساختاری مشابه با آمفتامین است. مسکالین به این شیوه تهیه می شود که تکه های بالایی کاکتوس پیوت را بریده می جوند، یا آن را به پودر تبدیل کرده و درون کپسول می ریزند.
LSD:
هم به صورت طبیعی در برخی قارچها موجود است و هم به صورت صنعتی ساخته می شود. این ماده توهم زا معمولاً به صورت دهانی مصرف می شوند.
چه تغییرات فیزیولوژیکی در اثر مصرف مواد توهم زا در بدن انسان رخ می دهد؟
تاثیرات فیزیولوژیکی مصرف مواد توهم زا در مورد هر شخص ممکن است با دیگری متفاوت باشد. اما به طور کلی علاوه بر موارد پیش گفته، مصرف مواد توهم زا ممکن است موجب بروز تغییرات فیزیولوژیکی زیر در بدن مصرف کننده شود:
- سرگیجه
- بیخوابی
- گر گرفتگی
- هراس و پارانویا
- تجارب درون نگرانه و معنوی
- جا به جایی حسی؛ مثلاً شنیدن رنگ ها یا دیدن صداها.
- عدم درک درست از زمان و مکان
- آتاکسی یا ناهماهنگی حرکتی
مصرف کننده مواد توهم زا به چه اختلالات روانی ممکن است مبتلا شود؟
همانطور که مشاهده کردید مصرف مواد مخدر می تواند آثار زیان بار بیشماری را بر زندگی فرد مصرف کننده داشته باشد. در بسیاری از مواقع ممکن است فرد مصرف کننده به اختلالات روانی ناشی از مصرف مواد مبتلا شود. در ادامه به برخی از این اختلالات اشاره می کنیم:
اختلال مصرف مواد توهم زا
بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM5)، فرد وقتی به اختلال مصرف مواد توهم زا مبتلا می شود که در یک دوره دوازده ماهه حداقل دو مورد از علائم زیر را داشته باشد:
_ در مقادیر زیادتر و مدت زمان طولانی تری از آنچه در ابتدا قصد داشته مواد مصرف کند.
_ برای ترک کردن و یا کاهش و مدیریت مصرف تمایل داشته و تلاشهای نافرجامی را در این مسیر تجربه کرده باشد.
_ مدت زمان طولانی را برای تهیه، مصرف و رفع عوارض مصرف مواد توهم زا تلف کند.
_ برای مصرف مواد تمایل و اشتیاق شدید داشته باشد.
_ عملکرد فرد در انجام وظایف شخصی و اجتماعی کاهش پیدا کرده باشد.
_ با وجود این که فرد از مشکلات مصرف مواد مخدر آگاه است، همچنان به مصرف این مواد ادامه دهد.
_ فعالیت های اجتماعی، تفریحی و شغلی فرد کاهش پیدا کرده یا به طور کلی آنها را رها کند.
_ فرد در موقعیت هایی که خطر جانی برای او دارد هم مواد مصرف کند، موقعیت هایی مثل رانندگی یا کار در ارتفاع.
_ در فرد تحمل ایجاد شود، به طوری که نیاز بیشتری به مواد توهم زا برای رسیدن به اثر گذاری دلخواه داشته باشد.
برخی از دیگر اختلالات مرتبط با مصرف مواد توهم زا
اختلال ادراکی پایدار:
منظور از این نوع اختلال این است که فردی که مواد توهم زا را مصرف نموده است تا مدتها پس از مصرف، توهماتی را تجربه می کند. این موارد شامل شنیدن صدای انسان، جرقه های رنگی، هاله بینی، توهمات دیداری، توهمات هندسی، ریز بینی و درشت بینی می شود. این توهمات ممکن است به اندازه چند ثانیه یا بیشتر از چند دقیقه به طول انجامد.
اختلال خلقی:
فرد در نتیجه مصرف مواد مبتلا به حالاتی شبیه به افسردگی و یا شیدایی می شود. معمولاً این عوارض با هذیان های خود بزرگ بینی همراه می شود.
اختلال اضطرابی:
منظور از اختلال اضطرابی بروز علائمی مثل وحشت زدگی (Panic) و بازار هراسی در نتیجه مصرف مواد توهم زا است.
اختلال روان پریشی:
اختلال روان پریشی ناشی از مواد توهم زا از شایع ترین عوارض و اثرات مصرف (LSD) است. شخص پس از مصرف مواد مخدر توهم زا علائم روان پریشی بروز می دهد و همزمان در واقعیت سنجی دچار اختلال می شود.
